B12 Vitamini Ne İşe Yarar?
B12 vitamini vücutta bulunması gereken, vücuttaki hayati döngülerde yer alan bir vitamindir. Birçok işlevi vardır. Katkı sağladığı konular şu şekilde sıralanabilir:
- Oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin oluşumu
- Hücre metabolizması
- Bağışıklık sistemi fonksiyonu
- Hücre bölünmesi
- Enerji oluşum metabolizması
- Beyin sağlığı ve sinir hücrelerinin fonksiyonu
- Hücrenin çekirdeğinde yer alan ve genetik bilgileri taşıyan DNA’nın üretimi
Görüldüğü üzere B12 vitamini faydaları çok fazladır. B12 vitamini eksikliği beyin gelişimi ve hücresel fonksiyonlar olmak üzere birçok fonksiyonda bozulmalara neden olabilir. (1)
B12 Vitamini Nelerde Var?
B12 vitamini olan besinler tüketmek insanlar için son derece önemli olabilir. Çünkü vücudumuzda üretilmez. B12 vitamini genellikle hayvansal ürünlerden veya içeriği B12 ile zenginleştirilmiş besinlerden alınabilir. B12 kaynakları şu şekilde belirtilebilir:
- Kırmızı et
- İşlenmiş et ürünleri (sucuk, pastırma, sosis, salam vs.)
- Kümes hayvanları (tavuk, hindi)
- Balık ve deniz ürünleri
- Yumurta
- Sakatatlar ( karaciğer, yürek, böbrek, beyin vs.)
- B12 ile zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler
- Süt ve süt ürünleri
B12 vitamini içeren tüm besinler hayvansal kaynaklı olduğu için vegan beslenenlerin ya da yeterli yumurta süt ürünü almayan vejeteryanların dışarıdan B12 takviyesi alması ya da B12 ile zenginleştirilmiş gıdaları tüketmesi gerekebilir..(2)
B12 Vitamini Eksikliği ve Fazlalığı
Diğer tüm vitaminler gibi B12 vitaminin de eksik veya fazla alınması vücutta bazı problemlere yol açabilir. B12 vitamini yeteri kadar alınsa da bazen vücutta emiliminde aksaklıklar olabilir. Örneğin yaşlılık, ülser veya gastrit gibi mide problemleri, midenin bir kısmının çıkarıldığı kilo verme ameliyatları, bağırsak hastalıkları, anemi, bağışıklık sistemi bozuklukları ve aşırı alkol tüketimi gibi birçok faktör B12 emilimini azaltabilir.
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Günümüzde B12 vitamini eksikliği görülen kişiler takviye almak zorunda kalabilir. Özellikle süt ve süt ürünleri, et, yumurta gibi hayvansal kaynaklı ürünlerin sınırlandırıldığı vegan ve vejeteryan diyetleri uygulayan bireyler B12 vitamini eksikliği için risk altında olabilir. B12 vitamini eksikliği tedavi edilmediği sürece anemi, halsizlik, yorgunluk, kas zayıflığı, bağırsak sorunu, sinir hasarı, nörogelişimsel gerilik ve duygudurum bozukluğu gibi sağlık problemlerine yol açabilir. Aynı zamanda hamile bireylerin B12 vitamini düşüklüğü durumunda da bebekte nörogelişimsel sorunlar, büyüme ve gelişmede gerilik oluşturabilir. B12 vitamini eksikliği belirtileri şu şekildedir:
- Zayıf hissetme veya halsizlik
- Baş dönmesi, baş ağrısı
- Kalp çarpıntısı veya nefes darlığı
- Soluk, cansız bir yüz
- Görme problemleri
- Depresyon, hafıza kaybı veya duygu durum değişiklikleri gibi zihinsel sorunlar
- Tat almada eksiklik
- Kabızlık, ishal
- İştahsız hissetme
- Gaz problemi
- Uyuşma veya karıncalanma, kas zayıflığı ve yürüme problemleri(2)
B12 Vitamini Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?
Diğer B grubu vitaminlerde olduğu gibi B12 vitamini de fazla alındığında toksik etki oluşturabilir. B12 vitamini yüksekliği besin kaynaklarının tüketilmesiyle meydana gelmeyebilir. Özellikle B12 vitamini besin takviyesi olarak alındığında görülebilir. B12 vitamini fazlalığı belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Ciltte döküntü veya pullanma
- Mide bulantısı ve kusma
- Baş ağrısı
- Bilinç bulanıklığı
- Karın ağrısı
- El ve ayaklarda karıncalanma
- İshal veya kabızlık (1)
B12 Vitamini Değeri Kaç Olmalıdır?
Günlük B12 vitamini ihtiyacı kişinin yaşı, geçirmiş olduğu hastalıklar, cinsiyeti, tıbbi öyküsü göz önünde bulundurularak söylenebilir. Farklı yaş gruplarına göre bireylerin alması gereken günlük B12 ihtiyacı şu şekilde sıralanabilir:
- 6 aya kadar olan bebekler: 0.4 mcg/gün
- 7-12 aylık bebekler: 0,5 mcg/gün
- 1-3 yaş arası çocuklar: 0.9 mcg/gün
- 4-8 yaş arası çocuklar: 1.2 mcg/gün
- 9-13 yaş arası çocuklar: 1.8 mcg/gün
- 14-18 yaş arası gençler: 2.4 mcg/gün
- Yetişkinler: 2.4 mcg/gün
- Hamileler: 2.6 mcg/gün
- Emzirenler: 2.8 mcg/gün (2)
B12 Vitamini Nasıl Kullanılır?
B12 vitamini eksikliğinde veya besinlerle yeterince B12 alınamadığı durumlarda B12 takviyesi kullanılabilir. Ayrıca emilim problemi ve anemisi olan bireyler için de önerilebilir.
B12 eksikliği olan yetişkin bireyler günlük B12 takviyesi veya birçok vitaminin bir arada bulunduğu multivitamin kullanabilir. B12 vitamini oral tabletler olarak kullanılabilir. Eğer yüksek seviyede eksiklik görülüyorsa bireyler hekim tarafından değerlendirilip enjeksiyon yoluyla da B12 verilebilir.
B12 eksikliğinin tedavisi yaklaşık 6-8 hafta sürebilir. Semptomların düzelmesi vakit alabilir. B12 seviyelerinin normale dönüp dönmediğini görmek için kan testlerinden yardım alınabilir. (4)
B12 Vitamini Ne Zaman İçilir?
Vitamin tabletlerinin sabah saatlerinde tüketilmesi önerilebilir. Genellikle günde bir kere kullanılması gereken B12 vitamini için sabah saatleri tercih edilebilir. Hamile, emziren, vejetaryen veya vegan diyetlerini takip eden bireyler için B12 vitamini takviyeleri gerekebilir. (1)
B12 Vitamini Kilo Aldırır Mı?
Vitaminler ve mineraller ile ilgili zaman zaman kilo aldırma ihtimali üzerinde söylemler oluşabilir. Ancak vitamin ve mineraller protein, yağ ve karbonhidrat değillerdir. Dolayısıyla enerji de içermezler. Enerji içermedikleri için kilo alımı için bir etki de oluşturmazlar. B12 vitaminin kanıtlanmış bir kilo aldırıcı veya kilo verdirici bir etkisi yoktur denilebilir. (3)
Kimler B12 Vitamini Eksikliği İçin Risk Altındadır?
B12 vitamini oral alımın dışında vücuttaki birçok faktörden etkilenebileceği için bazı bireyler risk altında olabilir. Bu kişiler şu şekilde sıralanabilir:
- 65 yaş ve üstü bireyler
- Vejetaryen ve vegan beslenenler
- Sindirim sistemi hastalıkları olan kişiler
- Bağırsaklarının veya midesinin bir kısmı cerrahi olarak çıkarılmış kişiler (3)
B12 Vitamini İle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar
B12 vitamini vücutta birçok işleve sahiptir. Takviyesi ile de eksikliğinde oluşabilecek birçok hastalığın önüne geçilebilir. Ancak bu konuda bilimsel kaynaklara dayanmayan bazı bilgiler ortaya çıkabilmektedir. B12 ile ilgili doğru bilinen yanlışlar şu şekilde sıralanabilir:
- Hem B12 yüksekliğinin hem de düşüklüğünün kanser ile ilişkilendirilmesi doğru değildir.
- Kısırlık üzerine etkili olabileceği söylenmektedir. Ancak eğer eksiklik yoksa B12 takviyesi kısırlık problemi üzerine etkili olmayabilir.
- Kilo vermede de aynı şekilde önyargılar oluşabilmektedir. B12 takviyesinin bu konuda bir etkisi yoktur denilebilir. (3)
B12 vitamini görüleceği üzere vücut için önemli işlevlere sahip bir vitamindir. Eksikliğinde de birçok sağlık problemi ortaya çıkabilir. Özellikle 65 yaş üstü yetişkinler, emilim problemi olanlar ve bitkisel kaynaklı besinlerle beslenen veganlar B12 eksikliği için risk altında olabilir. Düzenli muayene ile B12 seviyesini olması gereken aralıkta tutmak sağlığa katkı sağlayabilir. Eksikliği oluştuğunda B12 takviyesi almak önemli olabilir. Ayrıca B12 vitamininin dikkat dağınıklığı çözümü için faydasını da doktorunuza danışabilirsiniz.
B12 vitamininin yanı sıra B6 vitamini faydaları hakkında da bilgi sahibi olmak için içeriği okuyabilirsiniz.
Not: Bu metin tüketicileri B12 vitamini ve B12 vitaminin bulunduğu kaynaklar hakkında objektif bir şekilde bilgilendirmek amacıyla yazılmıştır.
